چند عامل دست به دست هم دادهاند تا بلیت کنسرت‌های موسیقی در ایران با جهش قیمتی روبرو شوند: آغاز فصل تازه کنسرت‌ها در سال ۱۳۹۸، تورم افسار گسیخته، ابلاغ قانون کسر ۱۰ درصد از درآمد کنسرت‌ها و واریز آن به حساب وزارت ارشاد. همه این موانع اما سبب نشده است تا از استقبال نسبت به کنسرت‌ها کم شود. این استقبال به خصوص در حیطه موسیقی پاپ و برخی چهره‌‌های معروف‌تر موسیقی سنتی به خوبی حس می‌شود و از اشتیاق مردم کنسرت برو خبر می‌دهد.
با سرکشی به سامانه فروش اینترنتی کنسرت‌ها در تهران، به خصوص در بخش‌های موسیقی پاپ، با واژه بلیت تمام شد (sold out) و یا تمدید کنسرت‌ها روبرو می‌شوید. این کنسرت‌ها در بازه زمانی اول تا بیستم تیرماه در تالارهای میلاد، وزارت کشور، میلاد نمایشگاه، هتل اسپیناس و کاخ سعدآباد برگزار شده یا می‌شوند. حتی کنسرت موسیقی سنتی با خوانندگی علیرضا قربانی در کاخ سعدآباد نیز به‌رغم برگزاری ۹ شب پیاپی، با استقبال مخاطبان روبرو شده است: بلیت شش شب آن تا لحظه تنظیم این گزارش، تمام شده بودند و برای سه شب میان هفته، بلیت‌ها در حال فروش بودند. این چند تالار مهمترین تالارهای کشور هستند که گنجایش جمعیتی بالای ۲ هزار نفر را دارند و برای کنسرت‌گزار منفعت اقتصادی دارد که در چنین تالارهایی کنسرت دهد. تالارهای کوچکتر با توجه به افزایش هزینه‌ها عملا بازگشت اصل سرمایه را هم تضمین نمی‌کنند چه برسد به سود اقتصادی. به همین دلیل است که تالار وحدت (با کیفیت بالا برای برگزاری کنسرت‌های موسیقی) با گنجایش نزدیک به ۷۰۰ صندلی، عملا از بازار تقاضای کنسرت‌گزاران پاپ و حتی کنسرت‌گزاران موسیقی سنتی با گروه‌های پرجمعیت‌تر خارج شده است و تنها برگزاری برنامه‌های تکنوازی و دو نوازی چهره‌هایی چون کیهان کلهر می‌توانند، آن هم با اجراهای بالای ۵ شب، از پس هزینه‌های آن بر‌آیند و درآمدی به دست آورند.
کنسرت موسیقی مهمترین منبع درآمد
اگر بخواهیم منبع درآمدی هنرمندان موسیقی را به چند شاخه تقسیم کنیم، به قطع و یقین یکی از مهمترین شاخه‌های آن برگزاری کنسرت‌های موسیقی است. این منبع درآمدی به قدر و اندازه‌ای مهم است که تا قبل از افزایش قیمت دلار برخی از نامی‌ترین هنرمندان موسیقی کشور، کنسرت در داخل کشور را بر خارج از ایران ترجیح می‌دادند. چرا که هم شور و حال افزونتری داشت و هم آنکه از درآمد بیشتری برخوردار می‌شدند.
نگاهی به تور کنسرت‌های هنرمندانی چون محمدرضا شجریان (تا قبل از بیماری و قبل از ممنوعیت)، شهرام ناظری، حسین علیزاده، سالار عقیلی، همایون شجریان، کیهان کلهر و گروه دستان و… نشان می‌دهد که عموم کنسرت‌های آنها در داخل کشور ضمن استقبال بیشتر مخاطبان، در مقایسه با خارج از ایران با درآمد افزونتری هم روبرو بود. در میان گرایش‌های موسیقی پاپ این شرایط بسی بهتر است، چرا که عمده مخاطبان گروه‌ها و افراد موسیقی پاپ در داخل ایرانند و کنسرت‌های آنها گاه در یک شب با دو اجرا با استقبال فراوان مخاطبان در تالارهای بالای ۲هزار و ۳ هزار نفری چون تالار وزارت کشور، برج میلاد و تالار نمایشگاه بین‌المللی و اخیرا تالار هتل اسپیناس روبرو می‌شود.
چه کسانی به کنسرت موسیقی می‌روند؟
در نظرسنجی اسفندماه ۱۳۹۷ ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) ۸۰ درصد شرکت کنندگان اصولا به کنسرت نمی‌روند و تنها ۲۰ درصد از آنها افراد کنسرت برو هستند که از میان این افراد هم تنها ۲ و ۸ دهم درصدشان، هر چندماه یکبار به کنسرت می‌روند و از میان این تعداد هم تنها نیم درصد هرماه به کنسرت می‌روند و نیم درصد نیز هر ماه چند کنسرت می‌روند. اگر جامعه آماری این نظرسنجی را با ضریب خطای پایین معتبر بدانیم، تعداد این نیم درصد هم اندک نیست. بر اساس آخرین آمار سرشماری نفوس و مسکن که سال ۱۳۹۵ انجام شده است، تهران ۱۳ میلیون نفر جمعیت دارد که نیم درصد این رقم می‌شود ۶۵ هزار نفر.
محاسبه تعداد صندلی‌های موجود کنسرت‌های موسیقی بازار عرضه برای چنین جمعیتی که علاقه‌مند به دیدن کنسرت هستند و آن را در سبد هزینه‌های زندگی خود قرار دادهاند، کار دشواری نیست. مجموع صندلی‌های تالارهای بزرگ موسیقی کشور به ۲۰ هزار صندلی هم نمی‌رسد و این یعنی بازار عرضه بسیار کمتر از بازار تقاضاست و به همین دلیل است که کنسرت‌های موسیقی در تالارهای بزرگ به سرعت پر شده و نشان «بلیت تمام شد» یا «sold out» بر پیشانی آنها حک می‌شود. سخن بر سر کیفیت کنسرت‌ها هم نیست، چرا که به دلیل بازار آشفته‌ای که در فضای موسیقی حاکم است عملا نمی‌توان درباره کیفیت اجراها نظر دقیق و مستندی ابراز کرد.
قیمت‌های کنسرت‌ها چه می‌گویند؟
در یک ارزیابی از قیمت بلیت‌های نزدیک به ۱۰ کنسرتی که از ابتدای تیرماه ۱۳۹۸ تا پایان این ماه برگزار شده و یا برگزار خواهد شد، می‌توان اطلاعات مورد نیاز این گزارش را به دست آورد. قیمت بلیت‌های کنسرت‌ها از رقم ۴۰ هزار تومان شروع و سقف آن به رقم ۳۰۰ هزار تومان هم می‌رسد. رقمی که تا دو سال قبل تقریبا کمتر کسی باور می‌کرد بلیت کنسرت این مبلغ را به همراه داشته باشد. قیمت‌های بالای این کنسرت‌ها (۳۰۰ هزار تومانی که ردیف‌های جلو و ویژه است) با رقم یک دوم بلیت رفت و برگشت از تهران به کیش برابری می‌کند.
تورم افسار گسیخته و افزایش سطوح دستمزدی اهالی موسیقی
مقایسه قیمت‌های خرداد سال ۱۳۹۸ با همین زمان در سال ۱۳۹۷ از افزایش بالای سی درصدی قیمت‌ها خبر می‌دهد. این افزایش قیمت طبیعی است که خود را بر دستمزدهای نیروهای خدماتی، هزینه اجاره تالارها و یا سامانه‌های صوتی برای صدابرداری موسیقی و البته هزینه‌ای که باید به اداره اماکن نیروی انتظامی بپردازند، تحمیل کند. هزینه‌هایی که همه‌گاه مهمترین بخش درآمدی اهالی موسیقی از کنسرت‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. بر این هزینه‌ها باید هزینه ده درصد ابلاغ‌شده وزارت ارشاد را هم لحاظ کنید که عملا کمر کنسرت‌گزار را خم کرده و آنها را ناچار به افزایش بلیت‌ها نموده است.
از مجموع اطلاعات بالا می‌توان به این نتیجه رسید که اگرچه شرایط برای کنسرت‌گزاران در ایران سخت شده است و تقریبا جمعیت با درآمد متوسط و زیر متوسط کمتر امکان دیدن کنسرت زنده موسیقی را دارند، اما به دلیل بازار تقاضای بالا و بازار عرضه کم، حتی بی‌کیفیت، کنسرت‌ها در ایران و به خصوص در کلان‌شهرها با اقبال مناسبی روبرو می‌شوند و بازارشان گرم و پررونق است.
